20 november 2023

Une grande partie de ce que nous percevons dans ‘Blue Moon Spring’ est directement liée aux recherches menées par Anneleen Keppens et le musicien, compositeur et producteur belge Nicolas Rombouts sur la manière dont la musique et la danse façonnent momentanément l'énergie déjà présente dans l'espace au moment de leur rencontre.

Ce faisant, ils ont transformé leurs investigations en une approche qu'ils ont transmise aux danseurs. Pour Keppens, cette pratique a été l'une des sources de référence pour parvenir à décrire les principes fondamentaux de l'improvisation, à savoir que les vibrations et les fréquences sont déjà disponibles dans l’espace et qu'il suffit de s'ouvrir au moment présent pour accéder à leurs ressources et composer avec elles.

Dans cette perspective, où le conscient et l'inconscient, le réel et le ressenti se confondent, tous les corps célestes de l'univers et leurs ondes vibratoires entrent dans la création du spectacle autant que dans la performance qui en résulte. Tout comme la lune, l'œuvre se donne la liberté et la responsabilité de révéler ses différentes aspérités sans craindre de montrer un visage différent chaque soir.

Suivant les principes d’improvisation établies par Keppens, les danseurs - les formidables Margarida Marques Ramalhete, Jason Respilieux et Peter Savel - livrent une danse précise, expressive et généreuse sur les partitions de divers courants de la musique jazz, mêlés à des morceaux écrits spécialement pour le spectacle par Nicolas Rombouts, qui assure également l'édition musicale de l'ensemble de la pièce. 

Leurs actions physiques et sonores, visibles ou invisibles, se métamorphosent alors en de nouveaux éléments de manière naturelle et fluide

Le concept s'appuie sur ses interprètes, tout en mettant en valeur la performance de chacun d'entre eux. La qualité et la nature des mouvements sont très personnelles aux danseurs, mais le véritable secret réside dans la capacité des performeurs à rester dans une matière gestuelle "perméable" et à se mobiliser dans le moment présent pour éveiller la curiosité du spectateur de manière sensible.

Leurs actions physiques et sonores, visibles ou invisibles, se métamorphosent alors en de nouveaux éléments de manière naturelle et fluide, de sorte que toutes les trames sensorielles finissent par se superposer et se fondre dans un univers aussi concret que méditatif.

Les diverses suspensions de draperies de soie peintes à la main dans des tons pastel, les étoffes à sequins et autres structures colorées de Sofie Durnez - qui a également créé les costumes - toutes manipulées par les danseurs pendant le spectacle, contribuent à la réalisation d'une expérience de danse unique.

Ces toiles, aux motifs pourtant abstraits, créent une variété d’arrière-plans, si bien que les déplacements des danseurs entre celles-ci semblent les extraire du tableau impressionniste "Le Déjeuner sur l'herbe", comme s'ils en étaient les personnages. ’Blue Moon Spring’ me rappelle autant le tableau d'Édouard Manet de 1863 que la version éponyme de Monet, créée en hommage et en défi à l'œuvre de Manet deux ans et demi plus tard. Manet entendait dénoncer l'hypocrisie selon laquelle le nu (cf. la femme nue assise avec désinvolture au milieu d’une clairière, entre deux dandys habillés en costume contemporain) était acceptable dans la peinture académique, mais non dans la vie réelle, et avait donc suscité les sarcasmes et les critiques du public bourgeois.

En somme, Manet utilisait son art pour faire évoluer le monde dans lequel il se trouvait. ‘Blue Moon Spring’ porte en son ADN l'esprit des tableaux de Manet et de Monet, dans cette même volonté de rendre hommage et d’apporter quelque chose de nouveau au monde, quitte à agacer les bien-pensants du spectacle vivant qui auraient une idée de la manière dont cela devrait être fait.

‘Blue Moon Spring’ reflète le lâcher-prise de sa créatrice, sa maturité et sa foi dans le fait que toute démarche sincère recèle une vibration qui lui est propre et qui ne demande qu'à se manifester. Keppens ne tombe pas dans l'écueil de la sur-intellectualisation du jazz et de son histoire, mais propose de le faire résonner avec le vivant et d'en faire un nouveau matériau pour la danse contemporaine. Chic !

NL Vertaling

Kosmische dans

Na 'The moon is the moon is the moon', haar eerste creatie in 2017, komt de Vlaamse choreografe Anneleen Keppens terug met alweer een magnetiserend trio. 'Blue Moon Spring' haalt zijn inspiratie uit de filosofie van jazzmuziek en dansimprovisatie. Net als de maan raakt dit werk onze innerlijke wereld door de bewegingen die het in ons opwekt. Het is een werk met een rijke, vibrerende energie die ons in staat stelt om van bèta-hersengolven, die van alledaagse activiteit, naar de alfagolven van visualisatie, zintuiglijke beelden en zachte dromen te gaan.

Veel van wat we waarnemen in 'Blue Moon Spring' is direct verbonden met het onderzoek dat Anneleen Keppens en de Belgische muzikant, componist en producer Nicolas Rombouts deden naar de manier waarop muziek en dans momentaan vorm geven aan de energie die al aanwezig is in de ruimte op het moment van hun ontmoeting.

Ze transformeerden hun onderzoek tot een aanpak die ze overdroegen op de dansers. Voor Keppens was deze praktijk een toetssteen die haar toeliet de fundamentele principes van improvisatie te beschrijven, met name dat vibraties en frequenties al rondzweven in de ruimte en dat we ons alleen maar in het moment zelf ervoor dienen open te stellen om toegang te krijgen tot hun krachten om ermee te componeren.

Vanuit dit perspectief, waar het bewuste en het onbewuste, het reële en het gevoelsmatige samensmelten, dragen alle hemellichamen van het universum met hun trillingen evenzeer bij aan de creatie van het werk als aan de voorstelling die eruit voortkomt. Net als de maan geeft het werk zichzelf de vrijheid en verantwoordelijkheid om zijn verschillende facetten te onthullen zonder vrees om zich elke avond op een andere wijze te manifesteren.

De dansers - de formidabele Margarida Marques Ramalhete, Jason Respilieux en Peter Savel - volgen de improvisatieprincipes van Keppens en brengen een precieze, expressieve en genereuze dans op muziek van verschillende stromingen in de jazz, vermengd met stukken die Nicolas Rombouts speciaal voor dit stuk componeerde. Hij verzorgde ook de muzikale montage van het hele stuk.

Hun fysieke handelingen, met de geluiden die ze voortbrengen metamorfoseren dan, of ze nu zichtbaar zijn of niet, in nieuwe vormen op een natuurlijke en vloeiende manier

Het concept vertrekt vanuit de vertolkers zelf, met de nadruk op hun eigen uitvoering. De kwaliteit en de aard van de bewegingen zijn heel eigen aan de dansers, maar het echte geheim schuilt in hun vermogen om een 'poreuze' bewegingstaal aan te houden en sterk in het moment zelf te blijven waardoor ze op een sensitieve manier de nieuwsgierigheid van de toeschouwers opwekken. Hun fysieke handelingen, met de geluiden die ze voortbrengen metamorfoseren dan, of ze nu zichtbaar zijn of niet, in nieuwe vormen op een natuurlijke en vloeiende manier, zodat alle zintuiglijke weefsels elkaar gaan overlappen en zich vermengen tot een universum dat even concreet als meditatief is.

Tijdens de voorstelling manipuleren de dansers de vele zijden, handbeschilderde doeken in pasteltinten, met pailletten bezette stoffen en andere kleurrijke structuren die Sofie Durnez ophing. Zij creëerde ook de kostuums. Die installatie draagt bij tot een unieke danservaring. Deze abstracte doeken creëren immers een verscheidenheid aan achtergronden, die het doen voorkomen als of de dansers zo uit een impressionistisch schilderij als 'Le Déjeuner sur l'herbe' gestapt kwamen.

Blue Moon Spring' doet me namelijk zowel denken aan het schilderij van Édouard Manet uit 1863 als aan Monets gelijknamige versie, die hij tweeënhalf jaar later maakte als eerbetoon aan en uitdaging voor Manets werk. Manet had met zijn werk de intentie om de hypocrisie aan te klagen die het naakt toelaat binnen de academische stijlconventies maar niet in het werkelijke leven. Zo beeldt hij haar af, als een naakte vrouw die zich nonchalant neer vleit op een open plek in het bos, in het gezelschap van twee dandy's in hedendaags kostuum. Hij haalde er zich het sarcasme en de kritiek van het burgerlijke publiek mee op de hals.

Manet zette zijn kunst dus in om de wereld waarin hij zich leefde te veranderen. 'Blue Moon Spring' draagt de geest van de schilderijen van Manet en Monet in zijn DNA, door een zelfde verlangen om eer te bewijzen en iets nieuws in de wereld te brengen, zelfs als de maakster daarmee weldenkende theaterlui, die menen te weten hoe het moet, tegen de haren instrijkt.

‘Blue Moon Spring' weerspiegelt de bereidheid van zijn schepper om haar greep te lossen, haar maturiteit en haar geloof in het feit dat elke oprechte onderneming zijn eigen unieke vibratie heeft die erom smeekt aan het licht te komen. Keppens trapt niet in de val van het over-intellectualiseren van jazz en zijn geschiedenis, maar stelt voor die te laten resoneren met wat vandaag leeft en het om te zetten in nieuw materiaal voor hedendaagse dans. Straf!