Waarom zoeken voorstellingen steeds meer interactie met het publiek?
Luister hier
‘All That Pzazz’ is de vaste podcast van pzazz. Elke zes weken praat host Ans Van Gasse met enkele andere pzazz-critici over podiumvoorstellingen die de tongen losmaken, tendensen die naar boven komen in verschillende recensies, of festivals die een gezamenlijke terugblik verdienen. Als collectief van recensenten vinden we meerstemmige discussie extra boeiend voor uw oor.
Over deze aflevering
Je kon er moeilijk naast kijken op Het TheaterFestival in Gent: in meerdere geselecteerde voorstellingen kreeg het publiek een andere rol toebedeeld dan stil te zitten luisteren in het donker. Van mee evenwicht bieden in de circusvoorstelling ‘60 degrees of separation’, tot op het podium aanschuiven aan het eetstalletje van Jaha Koo in 'Haribo Kimchi': als toeschouwer máák je steeds vaker actief de voorstelling mee.
Of je nu dicht rond de actie komt te zitten zoals in ‘Amadou’ of '[meeuw]', dan wel zoals in ‘Ballroom’ in een vrachtwagen met bezwerende stuiterballetjes belandt: het zijn allemaal signalen van een duidelijke zoektocht bij steeds meer theater- en circusmakers naar alternatieve, meer directe verhoudingen tot hun publiek.
Als toeschouwer máák je steeds vaker actief de voorstelling mee. Wat willen makers daarmee bereiken? En lukt dat ook?
Wat vertelt die tendens ons over de podiumkunsten vandaag? Wat willen makers ermee bereiken, en lukt dat ook? Wat is eigenlijk het verschil tussen interactie en participatie? Is die ‘nieuwe’ publieksinteractie echt wel zo nieuw? En op welke bredere maatschappelijke ontwikkelingen surft ze mee? Gaat het om live community-vorming voorbij WhatsApp en Instagram of is het vaak vooral goedkope belevingsindustrie?
Over deze en andere vragen praat host Ans Van Gasse tijdens Het TheaterFestival door met Evelyne Coussens, Liv Laveyne, Pieter T’Jonck en Wouter Hillaert, in een loge van VierNulVier. Op de achtergrond weerklinkt het gezang van de performers van ‘Flesh can’t can’ t not ’t ‘tis flesh h…’ vóór hun optreden die avond.
Enkele quotes
Heel veel voorstellingen met publieksparticipatie zijn tegenwoordig erg liefdevol en knuffelachtig. Soms krijgt theater bijna iets van een knuffelhoek, een snoezelhoek. Dan zie je in circus vaak een interessantere spanning met gevaar en risico.” (Liv Laveyne)
"De grote voorloper van deze tendens is Allan Kaprow, die in de jaren vijftig vond dat kunst niet meer met een grote K moest zijn, maar moest oplossen in wat er tussen mensen op straat gebeurt. Die gedachte is toen een tijdje ondergronds gegaan, maar is nu weer helemaal terug. Er leeft terug een besef dat het idee van de alwetende kunstenaar die een publiek verbijstert met zijn hoge waarheid, eigenlijk niet klopt.” (Pieter T’Jonck)
“Persoonlijk heb ik vaak meer verbondenheid gevoeld met voorstellingen waar ik helemaal niet moest interageren, en net veel meer afstand van zodra ik het wel moest doen. Verbondenheid is iets wat je voelt, niet per se iets wat je doét.” (Liv Laveyne)
“Wat mij de laatste jaren vooral opvalt, zijn de vele voorstellingen die de lichamen van het publiek activeren, door ze samen te laten bouwen of lopen. Die nadruk op fysicaliteit is relatief nieuw, vind ik. Alsof de jarenlange nadruk op verbinding via het woord plaats moet ruimen voor een meer directe verbinding.” (Evelyne Coussens)
“Ik vind het vooral artistiek een interessante ontwikkeling. De hele geschiedenis van het Vlaamse en ook westerse theater lijkt een voortdurende verdere zoektocht naar authenticiteit: hoe kan je zo naturel mogelijk met elkaar omgaan in die fictionele ruimte? Nu neemt dat zoeken een sprong voorbij de podiumrand.” (Wouter Hillaert)
"Ik zeg het nu misschien heel stout, maar soms heeft al die activering van het publiek voor mij ook iets neoliberaals. Het doet me denken aan de zelfscan bij de elektronische kassa in de supermarkt: je betaalt evenveel, maar je moet het wel zelf doen.” (Evelyne Coussens)