Het risico van mixed media

‘The Five Nooks’ is een oud Georgisch volksverhaal. De traditionele volksvertelling is diep geworteld in de Georgische folklore en wordt vaak gebruikt om morele lessen over te brengen, de vindingrijkheid van de personages te tonen of het rijke culturele erfgoed van de regio weer te geven. 

De titel van de voorstelling lijkt dus te verwijzen naar de rode draad van de productie. Het Georgische sprookje wordt aan het begin van de performance door een Georgische voice-over gebracht. Het verhaal gaat over negen arme broers die gevangen worden terwijl ze op zoek zijn naar werk. Misschien vraag je je af: zijn het er geen vijf? Nee, het zijn er echt negen. De jongste en slimste broer, die in het verhaal een cruciale rol speelt, draagt de bijnaam ‘The Five Nooks’. Zoals in veel traditionele sprookjes lopen de broers een reus tegen het lijf, en het is de jongste broer die met zijn scherpzinnigheid de groep weet te redden. Hij misleidt de reus, ontsnapt en belandt uiteindelijk bij de koning. Ook daar gebruikt hij zijn sluwheid, dit keer om de koning om de tuin te leiden, wat hem uiteindelijk een leven vol rijkdom oplevert. Tot zover de korte inhoud, die in Engelstalige vertaling wordt geprojecteerd bij het begin van de voorstelling. Opmerkelijk bij de projectie zijn de opvallende Engelse taalfouten, maar ook de hiaten en inhoudelijke inconsistenties in de verhaallijn. Die hebben zo hun oorsprong.

‘The Five Nooks’ is immers niet wijd vertaald of gedocumenteerd buiten Georgische folklore-collecties. Het lijkt eerder een mondeling overgeleverd verhaal, dat door de jaren heen stukken van zijn oorspronkelijke vorm heeft verloren. Vanuit dit perspectief krijgen de verhaallijnfouten een zekere charme. Ze getuigen van een levendige traditie van sprookjes die van generatie op generatie worden doorgegeven, waarbij elk nieuw vertelmoment zijn eigen accenten en vervormingen toevoegt. Een intrigerend voorbeeld van de organische evolutie van mondelinge tradities dus, perfect passend binnen het jaarlijkse storytelling-festival van Globe Aroma, Sea is for Story, Tea is for Telling, waarvan  ‘The Five Nooks’ deel uitmaakt.

Na de introductie verdwijnt het intrigerende sprookje en neemt de voorstelling een totaal andere wending.

Na de introductie verdwijnt het intrigerende sprookje volledig. In wat volgt, neemt de voorstelling een totaal andere wending. De focus verlegt zich naar het andere eind van de zaal – de Kaaistudio’s –, de zijde van de tribune, waar plots het licht aangaat. Een figuur verschijnt, mijn blik wordt onmiddellijk gevangen door het kostuum.

In de daaropvolgende dertig minuten verschijnen beurtelings vijf Georgische performers (Anch1th, ⁠Ariana, ⁠IAMNIKITA, Egoo Dallas, ⁠⁠Elisa Stendardo); elk met een unieke outfit die meteen tot de verbeelding spreekt. De tribune wordt hun runway, waarop ze via beweging hun uitdossing in al zijn details tentoonstellen. Zonder te veel te verklappen, kan ik zeggen dat elk kostuum een uniform kleurenpalet omarmt en een extravagante flair uitstraalt die doet denken aan een fascinerende mix van ballroom, futurisme en middeleeuwse esthetiek.

De kostuums zijn ontworpen door kunstenaar WE218ƎW, die ook het concept van de voorstelling bedacht. Het vakmanschap van deze ontwerper toont zich in elk detail. Wat deze ontwerpen bovendien bijzonder maakt, is de nadruk op duurzaamheid: elk kostuum is vervaardigd uit gerecycleerde stoffen en materialen. Hier ontmoeten esthetiek en ethiek elkaar.

Elk kostuum is vervaardigd uit gerecycleerde stoffen en materialen - hier ontmoeten esthetiek en ethiek elkaar.

Die dertig minuten doen sterk denken aan drag balls of balls, levendige en competitieve evenementen die hun oorsprong vinden in de LGBTQ+-subculturen, vooral binnen de Black- en Latinx-gemeenschappen van de Verenigde Staten. In de twintigste eeuw kwamen ze tot bloei, met name in Harlem, New York, als ruimtes voor zelfexpressie, artistieke performance en verzet tegen maatschappelijke uitsluiting en onderdrukking. Gezien de huidige situatie in Georgië lijkt de associatie niet vergezocht. In Georgië staat de queer-gemeenschap op dit moment onder enorme druk door de nieuwe wetgeving die de rechten van LGBTQ+ personen ernstig inperkt. Een wetsvoorstel, gesteund door de regering, verbiedt onder andere het huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht, transgenderzorg en de wijziging van geslacht op officiële documenten. De voorstelling wordt dan ook afgesloten met een korte toespraak waarin de performers bewustwording creëren over de situatie in Georgië, en het publiek oproepen tot reflectie en betrokkenheid.

Ondanks deze waardevolle en leesbare afzonderlijke elementen blijft het geheel van ‘The Five Nooks’ echter onsamenhangend. Ligt de ware kunst van de mixed media niet precies in de manier waarop ze harmonieus samenkomen, en door zorgvuldige afstemming van alle onderdelen een krachtig effect bereiken? In het midden van de zaal staat bijvoorbeeld nog een groot zwart kunstwerk, opgebouwd uit gerecyclede cassettebandjes en zwarte duct-tape. Het werk zelf maakt indruk, maar er wordt verder niets mee gedaan: we staan erbij en we kijken ernaar. ‘The Five Nooks’ bewijst zo eerder een verzameling losse fragmenten te zijn, waardoor de impact op het publiek wellicht minder groot is dan gewenst.