Danse de nuit Boris Charmatz
Dansen na de aanslagen
De Franse choreograaf Boris Charmatz is al jaren een vaste gast op Kunstenfestivaldesarts. Telkens doet hij zijn reputatie van vernieuwer alle eer aan. Deze keer door met ‘Danse de nuit’ de Brusselse daken en pleinen onveilig te maken. ‘Als iedereen vast zit moet je wild om je heen slaan’.
Charmatz was met contraire voorstellingen en acties al een rijzende ster toen hij rond 2009 artistiek leider werd van het ‘Centre Choréographique National’ in Rennes, Bretagne. Dat is in Frankrijk een belangrijke erkenning die de deur opent naar een groot publiek. Charmatz bleef echter zijn tegendraadse zelf door dat CCN om te dopen tot ‘Musée de la danse’.
‘Mensen dansen altijd, ook zonder choreografie. Ze doen dat op hun eigen, unieke manier. Toch klinken daar hele geschiedenissen in mee. Daar kan je als choreograaf mee aan de slag, maar je bestrijkt zo maar een deeltje van wat dans kan zijn. Dans heeft een veel groter bereik’. Hoewel Charmatz zelf graag choreografeert wil hij daarom ook al wat niet in dat culturele ‘format’ past tonen, liefst in de publieke ruimte.
De uitnodiging om in 2015 twee dagen het Museum Tate Modern in Londen in te palmen was daartoe een gedroomde kans. ‘Toen zagen we pas de mogelijkheden’. De dagen in Tate zijn nu al legendarisch: het publiek viel ‘en masse’ voor Charmatz’ ‘warm-ups’ en dansfeesten. De Turbine Hall in Tate is dan ook een echt publieke ruimte: je loopt er zonder ticket doorheen.
In Rennes beschikte Charmatz niet over zo’n infrastructuur. ‘Maar we beseften dat dans het ook zonder architectuur kan stellen. Lichamen maken zelf hun architectuur. We trokken in Rennes dus de straat op met evenementen als ‘Fous de danse’ (‘Zot van dans’) die wel 10.000 mensen op de been brachten. Of met maandelijkse publieke workshops waar telkens 100 à 250 mensen op afkomen’.
‘Die evenementen vielen in de periode van de aanslagen op Charlie Hebdo en de Bataclan. Die brachten mensen ook in beweging natuurlijk! Ze kwamen in het openbaar samen om hun stem te verheffen. Het viel me op dat zo’n publieke bijeenkomsten één en al stilstand zijn. Je kan er niet in vrijheid bewegen of spreken door de drukte alleen al. Ik wilde daar met dans iets kleiner en intiemer naast zetten als tegengewicht. Dat was het uitgangspunt van ‘Danse de nuit’: bewegen en spreken in het wilde weg, in het publiek’.
‘Bij wijze van oefening probeerden we zo snel mogelijk, zonder na te denken, te dansen en te zeggen wat in ons opkwam. Dat werd ons basismateriaal. Toch werd ‘danse de nuit’ uiteindelijk wel een uitgeschreven choreografie en tekst. ‘Twee verhalen van de Britse theatermaker Tim Etchells vormen de rode draad. ‘Starfucker’ gaat over het verlangen van mensen om zich te identificeren met hun idolen, ‘Erasure’ over het omgekeerde verlangen om in de anonimiteit te verdwijnen. En verder gaat het over vergankelijkheid: van tekeningen en cartoons, van dans en van het leven zelf’.
‘Maar het blijft een onvoorspelbare oefening. Er zijn vier onzekerheden. Een: Je weet nooit hoe toeschouwers zich zullen gedragen. Twee: vier mensen belichten de voorstelling met spots die ze meedragen in hun rugzak. Daardoor kunnen ze nooit precies richten: ze kijken immers weg van de dans. Derde onzekerheid is of mensen de tekst wel oppikken doordat we buiten dansen. En tenslotte hebben de zes dansers ondanks de bewegingspartituur nogal wat marge om op hun manier te reageren op de situatie. Het blijft dus wat chaotisch, zoals elke publieke samenscholing’.
Genoten van deze recensie?
Vind je het belangrijk dat zulke verdiepende beschouwingen over de podiumkunsten blijven verschijnen, vrij toegankelijk voor iedereen? Steun pzazz als lezer vanaf 1 € per maand.
Wij doen het zonder subsidies. Met jouw bijdrage kunnen we nog meer voorstellingen aandacht geven en onze auteurs, eindredacteurs en coördinator blijven vergoeden. Pzazz is er voor jou, maar ook een beetje van jou.
Steun pzazz
